Midwinterhoorngroep

De Huttepiepen

De Huttepiepen is de midwinterhoorngroep van de Oudheidkundige Vereniging Gemeente Gendringen. Inmiddels bestaat de groep uit 70 leden, waarvan ongeveer 55 actieve blazers.

Allen blazen op een hoorn die gebouwd is tijdens de cursus.  Het blaasseizoen begint met het ‘anblaozen’ op de eerste zondag (of de zaterdagavond ervoor) van de advent en eindigt voor ons op 6 januari met het ‘afblaozen’; een vrij kort seizoen. In het najaar  is er voor degenen die een nieuwe hoorn gemaakt hebben een cursus blazen onder deskundige leiding. De overige actieve blazers oefenen ook om de melodieën weer goed te laten klinken. Na een jaartje rust is dat geen overbodige luxe. Alleen bouwers/blazers die lid zijn geworden van de OVGG kunnen deelnemen aan de activiteiten die de midwinterhoorngroep organiseert.

Een eeuwenoud gebruik

Midwinterhoornblazen is een eeuwenoude traditie, vooral in Twente. Later werd het ook in het oosten van de Achterhoek en de aanliggende Duitse grensstreek beoefend.

Dr. Everhard Jans geeft in zijn boek ‘Het midwinterhoornblazen’ aan dat schriftelijke bronnen uit de 15e eeuw al melding maken van de hoorn in Sonsbeck, niet zo ver hier vandaan. Recent onderzoek zet overigens vraagtekens bij de juistheid hiervan.

Goed gedocumenteerd is een conflict uit 1815 in Kotten bij Winterswijk rond vader en zoon Kunners die het werk van commiezen van de indirecte belastingen zouden hebben gehinderd door op hoorns te blazen om smokkelaars te waarschuwen. Vader en zoon Kunners werden aangehouden en de hoorn kapot getrapt. De burgemeester onderzoekt de zaak en hoort van inwoners dat er in de omgeving veel zogenaamde MIDDE WINTERHORENS zijn. Zij verklaren dat het blazen bedoeld is om het werkvolk op het veld te waarschuwen voor het eten of einde werk en ontkennen stellig het blazen als waarschuwing tegen de douaniers. Ook verklaren zij dat er vooral vijf à zes weken voor Kerstmis op een avond en nacht veel wordt geblazen.

In de 20e eeuw is het midwinterhoornblazen uit beeld geraakt. Na WOII is er in Twente weer een begin mee gemaakt. Maar toen bliezen ze op blikken hoorns omdat nauwelijks meer bekend was hoe je een houten hoorn moest bouwen. Enkele personen in Twente hebben het bouwen weer snel opgepakt. In de Achterhoek is het ruim 55 jaar geleden (in de 60-er jaren) weer opgepakt in Eibergen. Vanuit Eibergen en Lochem is het midwinterhoornblazen over de Achterhoek verspreid.

De start in Ulft

Op initiatief van de oudheidkundige vereniging OVGG heeft Everhard Jans op 19 november 1992 een lezing gegeven in Varsselder over de midwinterhoorn. Eerder waren al stemmen opgegaan om aandacht aan het onderwerp te besteden. Eind 1992 hebben 11 personen, onder leiding van Arend Kloosterboer van ‘d Olde Roop uit Zelhem, in het timmerlokaal van De Wesenthorst hun eerste hoorn gebouwd.
Bouwers van het eerste uur waren Aad Vrij, Bertus Kuiperij, Gerard Louwes, Jan Tinnevelt, Jan van Aken, Peter van Toor, Frits Peters, Theo Steverink en Gerrit Tromp. Enkelen zijn nog steeds lid van De Huttepiepen. Die naam kwam trouwens pas later.
Met die bouwcursus in 1992 was er nog geen groep bij de OVGG: de meesten wilden wel bouwen maar niet blazen. Een jaar later, in 1993, heeft Jan Mulder uit Varsselder een midwinterhoorn gekocht met een rieten happe. Hij en Gerard Louwes leerden blazen op de midwinterhoorn.
In de jaren daarna was er steeds een bouwcursus, waaruit actieve blazers naar voren kwamen. Toch ging het wat op en af: in 1995 waren er nog maar vier actieve blazers. Pas in het nieuwe millennium kwamen er meer.
In de eerste jaren, van 1992-1997 vormden de blazers in Ulft nog geen aparte werkgroep van de Oudheidkundige Vereniging. Wel werd Peter van Toor in die jaren de contactpersoon van de midwinterhoornblazers. Pas op 28 januari 1997 kwam het tot de oprichting van een werkgroep, die op 28 september 1998 de naam ‘De Huttepiepen’ kozen. De naam staat voor de schoorstenen van de inmiddels verdwenen ijzergieterijen in Ulft. De ‘olde en ni-je hut’ waren de twee gieterijen, DRU en Becking & Bongers, in Ulft.

Klik hier voor een video van de huttepiepen